Қазақстандағы қор биржасы. Биржа қазақша реферат
Қазақстандағы қор биржасы — реферат
Қор биржасы бағалы қағаздардың екінші ретті ұйымдастырушысы болып келеді. Қор биржасы БҚН сауда, кәсіби және технологиялық ядро болып табылады.
Классикалық қор биржасы белгілері:
- тіркелген сауда орны бар орталыктандырылған нарық
- бұл нарықта белгілі талаптарға жауап беретін жақсы бағалы қағаздарды таңдау процедурасы бар (элементтің қаржылық тұрақтылығы және ірі мөлшерлері, бағалы қағаздар жалпылығы, сұраным жалпылығы)
- биржа мүшелері ретінде ең жақсы операторларды таңдау процедурасы болуы
- сауданың уақытша регламентінің бағалы қағаздары мен стандартты сауда процедуралары болуы
- мәліметтерді тіркеу орталығы және олар бойынша есеп айырысу
- ресми котировкаларды бекіту
- биржа мүшелерін қадағалау
Қор биржасы жабық АҚ нысанында құрылады және ҚР заңдылығына сәйкес 10 мүшеден кем емес мүшесі болуы керек, олар тек оның акционерлері. Ол коммерциялық емес ұйым болып табылады, оның мақсаты пайда табу емес. Өзін-өзі жабу қағидасына негізделген және өз қызметінен өз мөлшеріне табыс төлемейді. Қор биржасы мүше болуға құқық беретін меншік акцияларын сата алады.
Қор биржалары ҚР заңдылықтарына сәйкес тіркеледі және бағалы қағаздар бойынша ұлттық комиссиядан бағалы қағаздармен биржалық қызмет жүргізуге лицензия алады.
Қор биржасының мүшелері негізгі міндеттері бағалы қағаздармен әрекеттерді жүзеге асыру кіретін инвестициялық институттар мен мемлекеттік атқару органдары кіреді. Қор биржасында әрекеттер тек оның мүшелерімен ғана жүзеге асырылады. Олардың тапсырысы бойынша бағалы қағаздарды сатып алу-сату брокерлермен және дилерлермен жүзеге асырылады.
Брокерлер — мәміле жасаудағы делдалдар — тапсырма бойынша жоне осы үшін белгілі төлем (куртаж) ала отырып клиенттері есебінен әрекет етеді.
Дилерлер — өз аттарынан және өз есептеріне бағалы қағаздарды сатып алу — сатумен айналысады: жеке фирмалар, банктер, жеке тұлғалар - қор биржасының мүшелері.
Қор биржасының қаржылық қызметі есебінен жүзеге асырылады:
- оның мүшелігіне кіруге құқық беретін қор биржасы акцияларын сату,
- биржа мүлкін пайдаланғаны үшін қаражаттар,
- ақпараттық, кеңес беру және т.б. қызметтер үшін қаражаттар.
Биржа табыстары оның қызметтерін жүзеге асырумен, оның қызметін кеңейтумен және жетілдірумен байланысты шығындарды жабуға бағытталады.
2.1. Қор биржасының қатысушылары
Қор биржасы жабық биржа болып табылады. Сондықтан биржадағы құнды қағаздар саудасын оның мүшелері ғана жүргізе алады. Қор биржасы мүшелері болып заңды және жеке тұлғалар табылады. Егер қор биржасының акционерлік қоғам ретінде ұйымдастырылған болса, онда оның мүшелері тек акционер бола алады.
Биржаға жаңа мүшелерді қабылдау биржа жарғысыңда анықталады. Кейбір биржалар биржа мүшелерінің санын шектемейді.
Қор биржалары үшін оның барлық мүшелері бірдей, яғни онда әртүрлі категориялары мүшелер болмайды.
Ал шетелдік қор биржаларының тәжірибелерінде биржа мүшелері әр түрлі категорияға бөленеді. Мысалы; Халықаралық Лондон қор биржасының мүшелері үш категорияға бөлінеді:
1. Бірінші категорияға дилер, не брокер немесе бір уақытта брокер де, дилер де бола алатын биржа мүшелері жатады.
2. Дилераралық брокерлер. Оларға нарықта бір-бірімен жасырын түрде қарым-қатынас жүргізгісі келетін нарықтың қатысушыларына делдалдық қызмет көрсететін фирмалар жатады.
3. Ақша брокерлері. Олардың негізгі қызметтері нарықтың қатысушыларына құнды қағаздарды қарызға береді.
Биржа мүшелеріне қойылатын талап, биржаның өзінен де талап етіледі.
Биржа мүшелеріне қойылатын және биржаға қойылатын талаптар:
1. Биржа жарғысын және басқа да нормативті құжаттардың болуы керек.
2. Нормативті құжаттарда және жарғылық қорда көрсетілген әдістер мен тәсілдерге салымдарға, жарналарға қосымшалар енгізіп отыру.
3. Биржа мүшелері биржаның іскерлік қызметтеріне өз үлестерін қосулары керек.
3. Қазақстанда қор биржаларының қалыптасуы және дамуы
Биржалық қозғалыстың даму тарихы 100 жылдан астам уақытты қамтиды. Қазақстанда алғашқы тауарлар биржалары 1991 жылдың бас кезінде дүниеге келді. Бағаны реттеу босатылған соң рынок аласапыран күйге түсті. Ондай жағдай демпингке, әкімшілік өктемдікке, айла-шарғылы саудаға басқа да келеңсіз жағдайларға әкеліп соқты. Рынокқа қатысушылардың көпшілігі биржалық сауда тәртібі жеткілікті білмегендіктен зиянға қалды немесе өз қызметтерінен тиісті пайдасын ала алмады. Республика биржалары өз қызметтерін Қазақстан рыноктарында бар тауарлардың барлық түрімен сауда жасаудан бастады, ал кейін бірте-бірте тауар түрлері бойынша биржалық топтарға маманданды. Сонымен бірге үкімет те өркениетті рынок құру жөнінде бірқатар, қадам жасады. Мемлекеттің биржалық сауданы ұйымдастыру есебінен алған үлкен экономикалық пайдасы ішкі және сыртқы сауданы, тауар биржаларының қызметін реттейтін бірнеше заң актілерінің қабылдауға маңызды фактор болды. Шындығына келгенде объективті нарықтық баға нақ осы биржада қалыптасады, тек биржа ғана ауыл шаруашылық өнімдері, сондай-ақ кейбір өнеркәсіптік тауарлар рыногында бизнеспен айналысатындардың бәріне қалыптасқан жағдайда еркін және дер кезінде бағдар ұстауға мүмкіндік береді. Сол тоқсаныншы жылдары биржалардың облыстарға жанар-жағармай, газ, құрылыс материалдарын, машиналар мен құрал-жабдықты, азық-түлікті адал бәсекелестік пен еркін баға белгілеу шарттарымен орталықтандырылған түрде беруге нақты мүмкіндіктері болды. Мұның өзі сатып алу бағасын төмендетуге ықпал етті. Сол кезеңде Қазақстан биржалары алдында биржа ісін ұйымдастыруда, биржалардың пәрменді бірлестіктерін құруда қол жеткен шептерді сақтап қалу міндеті тұрды. Олар өздері бірігіп Қазақстанның биржа одағын құрды. Оның дүниеге келуіне бастамашы болған халықаралық Қазақстан агро өнеркәсіп биржасы, Оңтүстік Қазақстан Жібек Жолы тауар биржасы, Қостанай Астық тауар биржасы, Ақтөбе «Көкжар» тауар-шикізат биржасы, Батыс Қазақстан «жайық» әмбебап биржасы – барлығы 14 құрылтайшы болды. Биржалық қызметтегі келешегі зор бағыт фьючерстік рынокты дамыту болып табылады. Ол өнімнің, құнды қағаздардың болашақтағы бағасын және валюта бағамын күтпеген ауытқулардан сақтандыруға мүмкіндік береді. Фьючерстік биржа бағалап рыногын көрсетеді, ол биржалық бағаға және де белгілі бір таулармен жасалған нақты мәмілелердің кесімді бағасына, сақтандыру арқылы елеулі ықпал етеді. Фьючерстік биржалар - өзіндік қаржы орталықтары, олардың дамуы қаржы капиталының күшеюіне алып келеді. Нақты биржалық қызмет жүргізбейтін ұсақ биржалар құру өркениетті рынокты бүлдіреді, тұтас алғанда республикадағы биржалар қозғалысқа көлеңке түсіреді. Қазақстанның биржа одағы биржалық рынокқа қатысушылардың мүддесін білдіріп оларды қорғауды мақсат етті.
Бағалы қағаздармен сауданы қор биржасынан тыс рыноктың баға кесу ұйымы, заңдарға сәйкес өзге де ұйымдарды ұйымдастырады. Қор биржасы – бағалы қағаздар рыногының кәсіпқой қатысушылардың құратын жабық акционерлік қоғам нысанындағы өзін-өзі реттейтін коммерциялық емес ұйым. Қор биржасының қызметі өзін-өзі өтеу қағидасына негізделеді және оның қызметінен түскен кірістер биржаны материалдық-техникалық дамытуға пайдаланылады. Қор биржасы қаржы құралдарымен мәмілелер жасауға арналған үй-жай болып табылатын арнайы жабдықталған сауда алаңын береді және қаржы құралдарымен сауда жасауды ұйымдастырады, қаржы құралдарына баға кесуді жүзеге асырады, мүшелеріне ұйымдық, ақпараттық, консультациялық қызметтер көрсетеді және заңнамада көрсетілген өзге де функциялардың жүзеге асырады. Биржада орны бар және қаржы құралдарымен саудаға қатысатын бағалы қағаздар рыногының кәсіпқой қатысушылары қор биржаларының мүшелері болып табылады. Қор биржасының кемінде 10 мүшесі болуы тиіс. Қор биржасы өзінің бағалы қағаздар рыногындағы қызметінде мемлекеттік органға тәуелді емес. Қор биржасының жұмыс істеуі айырықша болып келеді және кез келген қызмет түрлерін жүзеге асыруымен сыйыспайды, оның тауар биржаларының функцияларының орындауға құқығы жоқ. Қор биржасының жұмыс істеуіне белгіленген тәртіппен лицензияны уәкілетті орган береді. Қор биржасының кірісі негізінен биржалық саудаға қатысушылар төлейтін жарналар мен алымнан, биржаның акцияны сатудан түскен қаражаттан оның ақпараттық, консультациялық және өзге де қызмет көрсетуінен алынған қаражаттарынан құрылады. Олар биржаның өзінің функцияларын жүзеге асырумен, оның қызметінің кеңеюімен және жетілдіруімен байланысты шығысты жабуға бағытталады. Биржа негіз қалаушы қағидасы бағалы қағаздан рыногының өтімділігін қамтамасыз ету болып табылады. Қор биржасы бағалы қағаздар рыногының субъектісіне келтірілген залалдардың орнын толтырады және оған өз жарғысын, сауда ережелерін бұзған немесе коммерциялық құпияны жария еткен жағдайда заңнамаға сәйкес жауап береді.
Қазақстанда "Бағалы қағаздар айналымы және биржасы туралы" заң қабылданды. Онда бағалы қағаздардың жалпы құқықтық, ұйымдық шарты, шығару тәртібі және айналуы, қор биржалары жұмысының негізгі принциптері белгіленген. Бірінші қор биржасы Алматы орталық қор биржасы деген атпен 1991 жылдың сәуір айында ашылды.
Акционерлік қоғам - өздерінің ресурстарын орталықтарын немесе тұрғындардың жинақтарын айналымға акция немесе басқа бағалы қағаздар шығару жолымен жұмылдыратын кәсіпорындардың, ұйымдардың және мемлекеттік органдардың ерікті бірлестігі. Бұндай қоғамдар өздері қабылдаған жарғының негізінде жұмыс жасайды және кез-келген шаруашылық саласында құрылуы мүмкін. Қоғамның жұмысына басшылық жасау басқармамен, бақылау кеңесімен, директорлар кеңесімен және басқада ұжымдық типтегі органдармен жүзеге асырылады. Басқарудың жоғарғы -- органы акционерлік жиналысы болып табылады. Бұл жиналыстырда әрбір акционер дауыс құқын беретін өзінде бар акциялардың сомасына пропорционалды дауыс санын иеленеді. Іс жүзінде акционерлік қоғамдарды акциялардың біршама көпшілігін иеленетін ірі кәсіпкерлер (капитал иелері) толық билейді. Акционерлік қоғамда үстемдік етуге мүмкіндік беретін акциялардың санын (оның 50 проценттен астам болуы міндетті емес, қазіргі кезде акционерлік қоғамға мүшелікке тартылушылардың көптігіне қарай акцияның, 15-20 проценті жеткілікті).
Қор биржасы Ұлттық комиссияның[2] келісімімен бағалы қағаздар бойынша оларды саудаға — листингке босату, сонымен қатар саудадан шығару — делистинг тәртібін бекітеді.
Қор биржасының негізгі қызметтері:
1) бағалы қағаздардың нарыққа дейінгі тұрақтылықтарын анықтау үшін экспертизасы,
2) бағалы қағаздармен әрекеттер концентрациясы, сұраным мен ұсынымды салыстыру арқылы нарықтық бағаларын анықтау (котировка),
3) бағалы қағаздармен мәмілелер, эмитенттер бойынша ақпараттар,
4) капиталды тиімді салаларға орналастыру жолымен нарықтық конъюнктураны реттеу, ол экономиканың тұрақтылығы мен динамикалық тепе-теңдігін қамтамасыз етеді.
Қор биржасы – бағалы қағаздарын бірқалыпты айналысы, олардың нарықты бағаларын анықтау және олар туралы ақпараттар тарату үшін қажетті жағдайлармен қамтамасыз ететін ұйым.
Қазақстандағы құнды қағаздар рыногы бес жылға жуық уақыт ішінде классикалық цикл заңдары бойынша: жоғары белсенділік танытудан белсенділіктің күрт төмендеуіне әкеліп соққан заң бойынша дамыды.
Осы процесті мемлекеттік қолдаумен бірге, белгілі бір субъективтік факторлардың арқасында биржалық сауданы дамытудың объективтілік қажеттілігі 1991—1993 жылдар арасында бірнеше ондаған тауар, тауар-шикізат және қор биржаларының құрылуына жағдай жасады. Бұл кезең ішінде өткізілген сауда-саттық жасалған келісімдер, биржаның сауда айналымдары санының тұрақты түрде өсу динамикасымен ерекшеленеді. Алайда, 1993 жылдың өзінде-ақ бұл процесс кері сипатқа ие бола бастады: Биржалар мен брокерлік кеңселердің саны қысқара бастады, келісімдер саны азайып, биржаның сауда айналысы күрт төмендеп кетті. Осы саладағы қалыптасқан дағдарыс құбылыстары, басы артық және тиімсіз жүмыс істейтін биржалардың қысқаруына әкеліп соқты.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының құнды қағаздар рыногында екі биржа: Қазақстан Банкаралық Валюта - қор биржасы (ҚБВҚБ) және Орталық Азия қор биржасы (ОАҚБ) жұмыс істейді. Екі биржаның да сауда көлемі әзірге болымсыз мөлшерде. Құрылғаннан бері жұмыс істеу кезеңі ішінде жалпы келісімдердің саны 85, келісімдердің жалпы сомасы 794 млн. 167 мың 772 теңгені ғана құрады.
Қазақстан Банкаралық Валюта - қор биржасын Қазақстан Республикасыньң Қаржы министрлігі 1995 жылғы 30 маусымда Жарғылық қоры 40 млн. 920 мың теңге мөлшерінде, құрылтайшылар саны 16 банкіден тұратын жабық үлгідегі акционерлік қоғам ретінде тіркеген болатын. Соның ішінде жарғылық қордағы қаржының 32 процентіне ие Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі де бар. Қазақстан Республикасының Құнды қағаздар жөніндегі Ұлттық комиссияның шешімімен ҚБВҚБ-ға құнды қағаздар рыногында биржалық қызмет жүргізу құқығы, сондай-ақ Ұлттық комиссия бекіткен ережеге сәйкес Мемлекеттік Қазына вексельдерімен (МҚВ) биржалық сауда жасау құқығы берілді. Мемлекеттік қазына вексельдерімен тұңғыш сауда 14 қарашада өтті және оның көлемі 6 мың данадан тұратын 583 мың 900 теңге сомасына бағаланады. 1996 жылғы бірінші ақпанға дейін барлығы 5 млн, 496 мың 810 теңгеге 60 мың вексель сатылды. Қазыналық міндеттемелермен операциялар 1995 жылдың 15 қарашасынан бастап жүргізіліп келеді және 1996 жылдың ақпанына дейін жалпы көлемі 42 млн. 198 мың 750 теңгеге тұратын 45 мың дананы құрайды. Мемлекеттік құнды қағаздар бойынша барлық сауда айналымы 47 млн. 636 мың теңгені құрайды. Сауда көлемі көрсеткіштерінің мұншалықты төмен болуына әсер ететін екі факторды атап көрсетуге болады:
1) мемлекеттік құнды қағаздар бойынша есеп айырысу жүйесінің жеткілікті жасалмауы;
2) Банктердің қайталама рынокта операциялар жүргізуге аз. мүдделі болуына әкеліп соқтыратын МҚВ-ның жоғары табыс әкелетіндігі.
Құнды қағаздар бойынша негізгі операциялар көлемі 1995 жылы ОАҚБ-да жүзеге асырылды. Бұл биржа өркениетті рынокты дамыту үшін тиісті жағдайды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының іскер топтарының бастамасымен 1994 жылғы желтоқсанда құрылған болатын. ОАҚБ-ның мемлекеттік және корпоративтік құнды қағаздармен биржалық қызмет жүргізуге Қазақстан Республикасының құнды қағаздар жөніндегі Ұлттық комиссиясының лицензиясы бар. Биржа әрқайсысының номиналдық құны 20 мың теңге тұратын, 200 акциядан құрылатын төрт млн, теңгелік Жарғылық қаржысы бар жабық үлгідегі акционерлік қоғам болып табылады. Оның акционерлері - 120 заңды тұлға, негізінен бұлар аса ірі банктер, компаниялар және фирмалар. ОАКБ-ның Қарағандыда, Шымкентте, Павлодарда, Ақмолада аймақты бөлімшелері бар.
Өткен кезең ішінде құнды қағаздар рыногының қызметіне қатысты бірнеше заңдар қабылданды.
Ал Қазақстан Республикасының Үкіметі Қор биржасы арқылы кәсіпорындар мен банктердің акциялардың мемлекеттік пакетін сату туралы бірнеше қаулы қабылдады. Бұл факторлар сауда ережелеріне толықтырулар мен өзгертулер енгізу қажеттілігін туғызды:
- сауда өткізу мерзімдері ұзартылды;
- лоттарды ұлғайтуға мүмкіндік жасалды;
- келісім шарттарды аяқтау процедурасына толықтырулар мен анықтамалар енгізілді;
- комиссиялық алымдардың мөлшері бекітілді
- құнды қағаздар листингі туралы ережелер өзгертілді
ОАҚБ жақын және алыс шетелдердің қор биржаларымен тұрақты түрде байланыс жасап отырады.
Биржада барлық қазіргі заманғы және халықаралық стандарттарды сақтау жөніндегі жұмыстар (листинг талаптары, сауда жүргізу ережелері, клирингтік операциялар және келісім шарттарды аяқтау талаптары) жүргізіледі.
Қор рыногын бұдан гөрі терең және бүге-шігесіне дейін зерттеу үшін биржа саудасының негізгі көрсеткіштеріне талдау жасалынады.
Қазіргі кезде ОАҚБ-да операциялар жасауға 35 брокерлік кеңсеге рұқсат берілген. Олардың ішінде 13-і банк құрылымдарының өкілдері. Шетелдік фирмалар атынан үш брокерлік кеңсе өкілдік етеді. Өткен жылы бірнеше компания брокерлік фирмалар тізімінен шығып кетті. Олардың орнына басқа компаниялар келді. Жалпы қарағанда брокерлік кеңселердің саны өскендігін байқаймыз.
Алайда брокерлік кеңселер мен қор биржаларына деген қызығушылықтың әлі де аз екендігін айтуға тиіспіз. Құнды қағаздар жөніндегі Ұлттық комиссиясының деректері бойынша, 1995 жылы 896 акционерлік қоғамның сомасы 30 мьң теңгеден астам акцияларының эмиссиясы тіркелген, әйтсе де, олардың көпшілігінің брокерлік кеңселермен және биржалармен ешқандай қатынасы жоқ.
freepapers.ru
Қазақстан қор биржасы — реферат
ЖОСПАР
Кіріспе
1. Нарықтық экономикада қор биржасының қажеттілігі
1.1. Қор биржасының міндеттері
2. Қор биржасының мәні
2.1. Қор биржасының қатысушылары
3. Қазақстанда қор биржаларының қалыптасуы және дамуы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
5
Кіріспе
Бағалы қағаздар орта ғасырлардан бері қарай қолданыла бастады. Сол кезеңде ұлы географиялық жаңалықтардың ашылуымен байланысты сауданың аясы кеңіді, ал осы мүмкіндіктерді пайдаланып қалғысы келген кәсіпкерлердің ірі капитал сомасына деген қажеттілігі туды. Оның үстіне теңізден шалғай рынок пен шикізат көзін игерумен байланысты орын алатын шығындарды жекелеген адамдар көтере алмайтын да еді. Нәтижесінде ағылшын, голландық компаниялары акционерлік қоғамы Ост-Индия, Гудзон бұғазы компанияларымен сауда жасаумен байланысты дүниеге келді. Міне осылар бағалы қағаздарды бірінші шығарған ірі компаниялар болды. Олардың акциялары күні бүгінге дейін Лондон мен Торонто биржаларында сатылуда. XVI—XVII ғғ, Англиядағы акционерлік компаниялар капиталды көп қажет ететін көмір өндірісін қаржыландыру үшін де ұйымдасқан болатын.
Ал бұл бағалы қағаздарды саудалайтын орынды биржа деп атайды. Біздің елдегі биржалар 1991 жылдары дүниеге келіп біршама оң нәтижелер берген болатын, кейін бірте-бірте олардың ауқымы тарылып дәл қазір бар болғаны екі биржа ғана қалды. Ал бағалы қағаздар нарығы дамымай отыр. Тек қана Үкіметтің бағалы қағаздарымен саудалар жүреді де қояды. Келешекте олар дамып біздер акциялар сатып алып, дивидендтер алып жүретін шығармыз деп ойлаймын.
1. Нарықтық экономикада қор биржасының қажеттілігі
Бағалы қағаздардың екінші реттегі нарығының қайнаған ортасы қор биржасы белгілі бір сипатта ұйымдастырылып, мұнда бағалы қағаздарды сатып алу, сату ісі жүреді. Бұл биржалардың пайда болуы нарықтық қатынастардың дамуының объективті салдары. Мұндай институттардың өмірге келуі ішкі зат, ауыл шаруашылығы тауарлары, соңынан бағалы қағаздарды сатудың ұлғаюымен түсіндіріледі. Аталған тауарлардың белгілі ерекшеліктері бұлардың биржалық тауарға ауысуын сипаттайды. Белгілі бір ережелермен сипатталатын ұйымдық құрылымы саудаласу, нақты сату, тауарды көрсетпей-ақ жүргізуге мүмкіндік береді. Биржа мынандай қызметтер атқарады:
- құнды қағаздарды сатып алушы мен сатушыларды кездестіреді;
- құнды қағаздар курсын тіркейді;
- акция түрлерімен облигацияларға инвестордың қатынастарын жинақтайды;
- бағалы қағаздарды тікелей сату мен сатып алу жүретін орнын белгілейді. Капиталдың бір саладан (кәсіпорыннан) басқа салаға ауысуының механизмін зерттейді.
Бүкіл елдің және жекелеген салаларының іскерлік белсенділігінің экономикалық барометрі саналатын биржалар экономиканың құрылымдық бағытын қайта бағалауға көмектеседі. Биржаны акционерлік қоғам ретінде, яғни жеке кәсіпкерлік шарт бойынша немесе мемлекеттік мекеме ретінде ұйымдастыруға болады. Бірінші жағдайда олар акционерлер меншігінде, екіншісінде мемлекеттік меншігі, оның жұмысы жарғы негізінде жүреді. Мұнда биржаны ұйымдастырумен қызметі анықталады, мүшелерді, оларды қабылдау белгіленеді. Биржаны биржа комитеті басқарады.
Қор биржасы дегеніміз - бағалы қағаздар /акция, облигация/ сатылатын және сатып алатын, өзінінің тұрақты орыны мен жұмыс уақыты бар, қатаң белгіленген тәртіппен тұрақты түрде әрекет жасайтын қаржы мекемесі. Қор биржасы, негізіне шығарылған және айналыста жүрген қағаздарды қайта сататын екінші кезектегі бағалы қағаздар нарығына қызмет етеді. Биржаға биржа коммерциясының мұқият тексеруінен /экспертиза/ өтетін бірінші класты бағалы қағаздар жіберіледі.
Нарықты экономиясының маңызды элементі бола тұра, қор биржасы бағалы қағаздарды сату арқылы уақытша бос ақша құралдарын жинақтап таратуға мүмкіндік жасайды. Биржада бағалы қағаздарды сатып алу - сату биржалық курс негізінде жүзеге асырылады. Биржалық курс - бұл қор биржасында айналыста жүрген бағалы қағаздардың сатылу бағасы. Биржалық курс дивидендтің шамасынан тікелей тәуелділікте, ал қарыз процентінен кері тәуелділікте болады. Оны мына формула түрінде көрсетуге болады:
Ан = 100%
Бұңда, Ан -акция нарқы немесе биржалық курс
Д - дивиденд
КП - қарыз проценті.
Бұл формуланың экономикалық мағынасы мынада: егер акцияны сатып алушы банкте дивидендіне тең кіріс алғысы келсе, банкте акция нарқына тең сома салуына тура келер еді.
Мысалы, акцияның ең төменгі (номинальды) бағасы 100 теңге делік. Ал оған алынатын дивидендтің шамасы - 10 теңге. Қарыз процентінің шамасы - 5 процент. Онда акцияның нарқы немесе сатылу бағасы 200 теңге /A = 10 : 5 ∙ 100% болады. Басқаша айтқанда, биржалық курс соғұрлым жоғары болады, неғұрлым акционерлік кәсіпорынның табыстылығы /рентабельділігі/ жоғары болса. Қарапайым акцияның биржалық курсы облигацияның және артықшылықтарымен пайдаланылатын акциялардың курсына жоғары болады, себебі - ол акциялар бойынша табыстың шамасы алдын-ала белгіленбейді, сондықтан олар коньюктуралық ауытқуларға сезімтал келеді. Тіркелген биржалық курс биржа бюллетеньдерінде жарияланады және мерзімді баспасөзде қайта басылып отырады.
Бағалы қағаздар курсы қозғалысының ең белгілі қорытынды көрсеткіші Доу-Джонс индексі болып табылады. Ол XIX ғасырдың аяғынан бері "Доу-Джонс энд компани" фирмасы жариялап келе жатқан, АҚШ-тың бір топ аса іpi компанияларының акциялар курсының орташа көрсеткіші. Берілген индекс, Нью-Йорк қор биржасының жабылу кезеңіндегі белгілі бір компаниялар тобының (30 өнеркәсіп компаниялары, 15 қоғамдық пайдалану кәсіпорындары, 20 теміржол компаниялары және барлық 65 корпорацияның жалпы орташа көрсеткіші) арифметикалық орташа көрсеткіші түрінде көрінеді. Осындай орташа алты облигациялар тобында да есепке алынады.
Қазіргі кезде 60 –тан астам елде 200-ге жуық қор биржалары бар. Cолтүстік Америкада - 15 биржа (Канаданың 5 биржасын қосқанда), Европада - 100-ден астам, Орталық жене Оңтүстік Америкада - 20 биржа бар, ал басқалары Африка, Азия мен Австралияда. Әрбір өндірісі дамыған елде кем дегенде бір қор биржасы бар. Дүниежүзіндегі 14 іpi биржалардың алтауы америкадағы биржалар болып табылады (1-кесте). Біздің елімізде қор биржаларын құру процесі жаңа ғана басталып жатыр.
1-кесте. Дүние жүзіндегі ірі қор биржалары[1]
Биржалар | Млн. доллар |
Нью-Йорк | 1923,2 |
Токио | 392,3 |
Орталық-Батыстық (АҚШ) | 79,1 |
Лондон | 76,4 |
Осако | 61,8 |
Тынық мұхит | 36,8 |
Торонто | 31,7 |
Америка | 26,7 |
Амстердам | 20,0 |
Париж | 19,8 |
Филадельфия | 17,9 |
Бостон | 14,4 |
Стокгольм | 10,8 |
Монреаль | 7,5 |
Жалпылама тілде айтар болсақ биржаны үлкен тоғанға теңеуге болады. Ал тоғанға әртүрлі жақтан сулар ағып келеді, яғни мұнымен қаражаттарды көзге елестетеміз. Ал тоғаннан ағытылған су әр бағытта ағады, яғни мұныңыз өндірістің әр саласы немесе сол саладағы компания деп топшылаймыз. Қор биржасының осы тоғанның байлауларын (шлюздерін) ашатын су мұраптары олар брокерлер. Иә, мен қор биржасын осылайша түсінемін.
Осы қор биржасында істейтін кейбір компаниялар сауда саттықтың қандай бағытта жиі болатынын және қай шамада баға белгіленетінін біліп байиды. Олардың қатарына «Квантум» хеджер қоры бар атақты бай адам Соросты жатқызуға болады. Немесе әлемдегі байлығы екінші орында болып келе жатқан Уоррен Баффетті атауға болады. Біздің елде оқта текте «Қазақмыс» корпорациясының бағалы қағаздары немесе «Казцинк» бағалы қағаздары сатылып жатады, бірақ бұл сирек әрі біз бақылай алатындай жайда емес. Қор биржалары бізде эмбриональдық күйде десек қателесе де қоймаймыз.
1.1. Қор биржасының міндеттері
Қор биржасының міндеттері:
1. Құнды қағаздар саудасын өткізетін орынды ұйымдастыру, яғни орталықтандыру.
Биржаның қатысушылары сауданың жүйесін және биржадағы көрсетілген ережелерді сақтауға міндетті.
Биржа тек қана биржадағы сауданы жүргізе білетін емес, сонымен қатар биржа қызметтерінің тиімді орындалуын қамтамасыз ете алатын жоғары мамандырылған персоналды қамту керек.
2. Бірқалыпты биржалық бағаны қалыптастыру. Қатысушылар биржада сауда шарттарымен келісу үшін және оны талдау үшін ғана емес, сондай-ақ құнды қағаздардың тиімді бағасын қалыптастыру үшін жиналады.
Биржа сонымен қатар биржалық саудасы процесінде белгіленген бағаның анықтылығын, сенімді болуын қамтамасыз етеді.
Көрсетілген міндеттерді жүзеге асыру үшін биржа эмитент пен оның құнды қағаздары туралы баға белгілеу шартын стандарттауы, ақпарат құралымдарын пайдалануы ақпараттардың ашық болуын қамтамасыз етеді,
3. Уақытша бос ақша қаражаттарының аккумуляциясы және меншік құқығын беру.
Биржа құнды қағаз сатып алушыларын тарта отырып эмитенттерге өзінің қаржылық міндеттіліктерінің орнына оларға инвестицияға керекті қаржыларды алуға жағдай жасайды, яғни бір жағынан жаңа қаражаттардың облигациясына бір жағынан меншік иелерін кеңейтуге жағдай жасайды.
4. Биржа саудасының ашық болуын және жариялығын қамтамасыз ету.
Биржа орталықтанған биржалық ақпараттың таралуына жауап береді.
Сонымен қатар ол айналымдағы құнды қағаздардың курсына әсер ететін үкіметтің кез келген шешімдерін алуға және түсініктеме беруі керек.
5. Арбитражбен қамтамасыз ету
Арбитраж — бұл дауларды кедергісіз шешу механизмі. Бұл міндетгі шешу үшін биржа, арбитраж комиссиясын құрады. Оның құрамына биржалық сауданы жүргізу және дауларды шешуде тәжірибелері бар тәуелсіз тұлғалар кіреді.
6. Биржа заңында бекітілген келісім шарттардың орындалуын қамтамасыз ету.
Бұл міндеттерді орындау ондағы айналымдағы құнды қағаздардың сеніміділігін нығайтады.
Биржа айналымына листингтен өткен, талаптарға сай келетін құнды қағаздар жіберіледі. Осы міндеттерді орындай отырып биржа есеп айырысу кезінде делдалдық қызмет атқарады.
7. Биржа саудасына қатысушылардың тәртібі кодексін этикалық стандарттарын реттеу.
Бұл міндеттерді орындау үшін арнайы келісімшарт қабылданады. Бұл спецификалық сөздерді қолдануын және олардың қатаң қолдануын қадағалау жария етіледі, яғни, сауда орны мен тәсілі белгіленеді (биржалық зал, терминал, экран, телефон) сонымен қатар келісімдер жасалатын уақыт аралығы және саудаға қатысушыларға белгілі бір квалификациялық талаптар қойылады. Биржа өңделген стандарттармен тәртіп кодексін қадағалап айыппұл санкцияларын қолдануы керек.
2. Қор биржасының мәні
Бағалы қағаздардың екінші реттегі рыногының қайнаған ортасы қор биржасы. Қор биржасы белгілі бір сипатта ұйымдастырылып, мұнда бағалы қағаздарды сатып алу, сату ісі жүреді. Бұл биржаның пайда болуы нарықтық қатынастардың дамуының объективті салдары. Мұндай институттардың өмірге келуі шикізат, ауыл шаруашылығы тауарлары, соңынан бағалы қағаздарды сатудың ұлғаюымен түсіндіріледі. Аталған тауарлардың белгілі ерекшеліктері бұлардың биржалық тауарларға ауысуын сипаттайды.
Биржаның ерекше белгілері.
Белгілі бір ережелермен сипатталатын қызметтері мен ұйымдық құрылымы сауданы саудаласу, нақты сату, тауарды көрсетпей-ақ жүргізуге мүмкіндік береді.
Биржа мынадай қызметтер атқарады:
1. Құнды қағаздарды сатып алушы мен сатушыларды кездестіреді.
2. Құнды қағаздар курсын тіркейді, акция түрлері мен облигацияларға инвестордың қатынастарын жинақтайды. Бағалы қағаздарды тікелей сату мен сатып алу жүретін орнын белгілейді.
3. Капиталдың бір саладан (кәсіпорыннан) басқа салаға ауысуының механизмін зерттейді.
4. Бүкіл елдің және жекелеген салалардың іскерлік белсенділігінің экономикалық барометрі саналатын биржалар экономиканың құрылымдық бағытын қайта бағалауға көмектеседі.
Биржаны акционерлік қоғам ретінде, яғни жеке кәсіпкерлік шарт бойынша немесе мемлекеттік мекеме ретінде ұйымдастыруға болады. Бірінші жағдайда олар акционерлер меншігінде, екіншісінде мемлекет меншігі, оның жұмысы жарғы негізінде жүреді. Мұнда биржаны ұйымдастыру мен қызметі анықталады, мүшелерді, оларды қабылдау белгіленеді. Биржаны биржа комитеті (басқармалар кеңесі) басқарады.
student.zoomru.ru
Қазақстан қор биржасы — лекция
Қазақстан қор биржасы
Қазақстан қор биржасының Президенті - Дамитов Қадыржан Қабдошұлы
Қазақстан қор биржасының (KASE) негізі 1993 жылы қаланған. Айналымында акциялар, корпоративтік облигациялар, Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағалы қағаздары, халықаралық қаржы ұйымдарының облигациялары мен шетелдік мемлекеттік бағалы қағаздар, вексельдер, мемлекеттік және корпоративтік бағалы қағаздармен автоматтық және тікелей репо инструменттері, шетел валютасы бар Орталық Азияның ең ірі, әмбебап, ұйымдастырылған қаржы нарығының операторы болып табылады.
Қазақстан қор биржасының (KASE) стратегиялық мақсаты - әлемдік инвесторларға қауіп-қатері төмен әр түрлі қаржы инструменттерін жетілген халықаралық тәжірибеге сәйкес сатып, сапалы қосымша биржа қызметтерін пайдалануға мүмкіндік беретін, жетекші өңірлік қаржы орталығы ретінде қалыптасу.
ҚР Экономикалық даму және сауда министрлігінің Сауда комитеті республикамыздың бес өңірінде биржалық сауданың дамуы мәселелері бойынша семинарлар өткізуде.
Кезекті семинар Жамбыл облысының Тараз қаласында 28 қазанда өткізіледі.
Семинарларды «Атамекен» Одағы қоса ұйымдастыруда және оларға мүдделі мемлекеттік органдардың, одақтардың, қауымдастықтардың, тауар биржаларының қатысуымен өтуде.
Республиканың бизнес-қоғамдастығы үшін тауар биржаларының қызметі тақырыбы аса өзекті, оның ішінде: биржалық үдерістер бойынша нормативті құқықтық актілер, оларды ұйымдастыру, тауар қатынастары субъектілерінің құқықтары мен міндеттері мәселелері.
Уикипедиядан алынған мәлімет, ашық энциклопедия
Биржа (лат. bursa — әмиян) — сұраныс пен ұсыныстың арақатынасы негізінде тауарларды, құнды қағаздарды, сондай-ақ, жұмыс күшін көтерме бағамен сатуды ұйымдастыру түрі; қаржы-сауда мәмілелерін жасау үшін сатып алушылар мен сатушылардың жиналатын орны.
Чикаго тауар биржасы
Биржалар 15 — 16 ғасырларда пайда бола бастады. Алғашқы Биржалар әмбебап сипатта болды. Мысалы, 1608 жылы құрылған Амстердам Биржасы осы сипатын қазірге дейін сақтап келеді. Ұсынылатын тауар не қызмет түрлеріне байланысты Биржалар тауар Биржасы, қор Биржасы, валюта Биржасы, еңбек Биржасы, т.б. болып бөлінеді.
Мазмұны[жасыр]
|
[өңдеу] Биржа түрлері
[өңдеу] Тауар Биржасы
Тауар Биржасы сапасы жағынан қалыптасқан стандартқа толықтай сай келетін белгілі бір тауарларды сатып алу мен сату үшін ұйымдасқан пиасаны (рынокты) қамтамасыз етуші саудагерлер ассоциациясы болып табылады. Мұнда негізінен, бір текті өнімдер — астық, мақта, металл, т.б. саудаланады. Бұл тауарлардың әлемдік бағасы дүние жүзінің жетекші тауар Биржаларында қалыптасқан баға арқылы анықталады. Дүние жүзіндегі ірі тауар Биржаларына: Лондон халықаралық Биржасы (мұнай өнімдері, мазут, т.б.), Токио тауар Биржасы (асыл металдар, алтын, күміс, платина, т.б.), Лондон металл Биржасы (алюминий, мыс, қорғасын, т.б.), Нью-Йорк тауар Биржасы (алюминий, алтын, т.б.), Орталық Америка тауар Биржасы (астық өнімдері, бидай, жүгері, т.б.) жатады.
[өңдеу] Қор Биржасы
Қор Биржасында жергілікті өкімет органдары мен мемлекеттік емес компаниялар шығаратын құнды қағаздар жөнінде мәмілелер жүргізіледі. Қор Биржасында жасалатын мәмілелер кассалық (сатып алынған құнды қағаздар ақысы 2 — 3 күн ішінде төленеді) және мерзімдік (акциялардың ақшасы 1 ай ішінде төленеді) болып бөлінеді. Құнды қағаздардың нарқы сұраныс әсеріне, дивиденд көлеміне және процент мөлшеріне қарай өзгеріп тұрады.
[өңдеу] Валюта Биржасы
Валюта Биржа — валюталық операцияларды шоғырландыратын, валюта нарықтарын қалыптастырып, оның өзара байланысы мен динамикасын қамтамасыз ететін халықаралық валюталық-қаржылық қарым-қатынастардың құрамдас бөлігі. Биржалық сауда конъюнктурасы мен қор және валюта Биржаның жағдайы әлемдік экономикаға, тауарлық және валюта пиасасының (рыногының) дүниежүзілік ахуалына және әлемдік баға деңгейіне тікелей қатысты. Дүниежүзілік валюта Биржасы Лондонда, Нью-Йоркте, Токиода, Цюрихте орналасқан.
[өңдеу] Еңбек Биржасы
Еңбек Биржасы — жұмыс күшін жалдау кезінде кәсіпкерлер мен қызметкерлер арасында делдалдық жасайтын мемлекет мекеме. Мемлекет еңбек Биржалары арқылы еңбек пиасасына ықпал етеді. Еңбек Биржасының негізгі қызметі: жұмыссыздарды жұмыспен қамту, жұмыс орнын ауыстыруға көмектесу, жұмысшы күшінің нарықтық коньюнктурасын зерттеп, олар туралы ақпарат беру, жұмыссыздарды есепке алып, оларға жәрдемақы төлеу және т.б. Биржаны ұйымдастырудың алуан түрлері болғанымен, негізінен екі тұрпатқа бөлінеді:
- саудагерлер еркін сауда жасайтын пиаса түріндегі ашық Биржа, ол көбіне мемлекет бақылауында болады;
- өз мүшелері ғана сауда жасайтын томаға-тұйық корпорация ретіндегі Биржалар, олардың ісіне мемлекет көп араласа бермейді.
Биржаға мүше болу үшін мүліктік цензды қанағаттандырып, байырғы мүшелердің ұсынысы бойынша дауысқа түседі, жарнасы төленеді. Биржа мүшелері биржа делдалдары және дилерлер болып бөлінеді. Көпшілік қауым Биржа операцияларына делдалдар арқылы қатысады. Биржа комитеттерінің бағалау комиссиялары сатылған құнды қағаздар саны мен нарқы жөніндегі мәліметтерді күн сайын биржа бюллетендерінде жариялап отырады. Қазақстанда Биржа 1991 жылдан пайда бола бастады, әсіресе, тауар және қор Биржалары шапшаң дамыды.[1]
[өңдеу] Биржа Айналымы
Биржа Айналымы — белгілі бір кезеңде биржада жасалған мәмілелер көлемі. Ол сатылған тауарлар мен құнды қағаздар бағасының сомасымен айқындалады. Сатылған тауарлар мен құнды қағаздардың мөлшері Биржа Айналымының көрсеткіші болып табылады. Биржа айналымы бәсеке қызып, күшейген кездері ұлғаяды да, ол дағдарысқа ұшырап, бәсеңсіген кездері күрт құлдырайды. Бүгінде халықаралық Биржа айналымы, әсіресе, биржалық тауар айналымы сан және сапа жағынан өсуде.
[өңдеу] Биржа Бағасы
Биржа Бағасы — биржа мекемелері жасалған келісімдерді ескере отырып белгілеген құнды қағаздар (акциялар мен облигациялар) мен тауарлар бағасы. Бұл — биржада болып жатқан өзгерістердің бір көрсеткіші бола отырып, құнды қағаздар мен биржа тауарларына деген сұраныс пен ұсыныстың арақатынасын белгілейді. Кейде мұнда әдейі жасалатын сұраныс пен ұсыныстың немесе жалған келісімдердің салдарынан үлкен шатасушылық, алданушылық та болады. Құнды қағаздардың бағасын белгілегенде, кейде биржада жасалған келісімдер ғана емес, одан тыс жасалған келісімдер де есепке алынады. Кейбір биржалардың бюллетендерінде құнды қағаздар мен биржа тауарлары айналымының сомасы да көрсетіледі. Биржа бағасы өте құбылмалы, тіпті бір күн ішінде сан рет өзгеріп отырады. Ол туралы ақпараттар арнайы биржа бюллетендерінде жарияланады, дисплей арқылы да беріледі.
[өңдеу] Биржа Дағдарысы
Биржа Дағдарысы — экономикалық дағдарыстың немесе ерекше бір саяси жағдайлардың салдарынан құнды қағаздар (акция, облигация) биржасында дағдарыстың орын алуы. Мұнда құнды қағаздардың курсы шұғыл төмендейді және оларды шығару азаяды. Экономикалық дағдарыстар кезінде акцианың қоғамдардың пайдасы кемиді және дивиденд төмендейді, ол акциялардың құнсыздануына әкеліп соғады. Дағдарыс кезінде нақты ақшаға мұқтаж болатындықтан, құнды қағаздарды биржада көптеп сата бастайды, мұның өзі оларды мүлде құнсыздандырып жібереді, ал өнеркәсіп өндірісі мен сауданың кемуі күрделі қаржы жұмсауды азайтады, тіпті тоқтап та қалады, нәтижесінде кәсіпорындардың облигация шығаруы кемиді. Экономикалық дағдарысқа байланыссыз да (мысалы, соғыс кезінде) құнды қағаздардың курсі құлдырауы мүмкін.
student.zoomru.ru
Тауар биржасы жайлы түсінік және оның функциялары
Биржа — біріншіден, белгілі бір тауарларды күнделікті саудалау орны, сатушылар мен сатып алушылар арасындағы шикізат, валюта, бағалы қағаздарга байланысты келісімдерге ықпал ететін сауда делдалы, екіншіден, осы саудалауды ұйымдастыратын және осы саудалауды өткізуге байланысты ережелерді жасайтын жеке және заңды тұлғалардың бірлестігі, және үшіншіден, мемлекеттің экономикалық инфроқұрылымындағы биржаның орнын анықтайтын, басты белгісі болатын, ерекше баға белгілейтін механизм. Берілген анықтамаға байланысты биржаның көп функционалдылығын көреміз. Биржаның негізгі функциялары төмендегілер болып табылады:
1. Сату-сатып алу процессін, сатушы мен сатып алушының кездесуін ұйымдастыру және саудалау орнын дайындау. Биржада сатушылар өз тауарын ұсынады, ал сатып алушылар тауарды бағалап, берілген шарттармен келісіп, келісімдерге отырады немесе келісімдердің қандай да бір параметрлері ұнамаса, өзінің тарапынан ұсыныстар жасайды. Егер алғашқы кезде биржа сатушылар өз тауарларын, өнімдерін әкелетін көтерме сауда орны болса, қазіргі кезде биржа тікелей тауарларды сату-сатып алу, тауарларды ақшаға айырбастау орны емес, белгілі бір тауарға байланысты келісімге келу орнына айналды.
2. Спекуляцияға бақылау жүргізу. Келісімдерді ұйымдастыру барысында, саудалау ашықтығына байланысты кез келген сатып алушы биржада өзіне керекті тауарды сатып ала алады, сондықтан, спекуляцияға бақылау жасалынады.
3. Белгілі бір баға корректировкасын білдіретін, жедел құралдар саудасы арқылы сақтандыру. Осы арқылы екі жақ тарапынан тәуекелді өтеу қамтамасыз етіледі.
Көрсетілген, биржаны анықтайтын негізгі функциялармен қатар, қосалқы функцияларын көрсетейік. Олар:
1. Биржалық бағаларды нарықтық ұсыныс пен сұранысқа байланысты қалыптастыру және реттеу. Белгілі бір деңгейде бағаны тұрақтандыру.
2. Биржалық тауарлардың стандарттарын орнату. Биржаларда тауарлардың өзін өткізбей, осы тауарларга байланысты келісімдерге қол қойылады. Сондықтан, салмағы, көлемі, сапасы жағынан стандартталған тауарлады сатып алу тиімді.
3. Келісімдерді жасауға көмектесетін, биржа мүшелеріне типтік келісімдерді дайындау.
4. Саудалаудың тиімдірек іс-әрекетіне әкелетін, саудалау ережелерін дайындау мен саудалау дәстүрін тұрақтандару.
5. Уақытты үнемдеу мен айналым шығындарды төмендететін, биржа мүшелерімен жеңілдетілген есептеу процедураларын жүргізу. Биржа мүшелері әр жасалынған келісім үшін қаражаттарын бөлмейді, олар белгілі бір сомма көлемінде салым жасайды. Кейінірек осы салымды есеп айырысу палатасы ұтылған және жеңгендердің арасында бөледі.
6. Биржадағы саудалаудың барысын айқындайтын, сатылатын тауарлар мен басқа материалдардың котировкасы жайында информациялық бюллетендерді шығару.
7. Клиенттерге әрдайым ұлғайатын қызметтер спектрін ұсыну.
8. Тауарлар мен шикізаттар нарығын арнайы механизм арқылы қалыптастыру.
Осы функциялардың орындалуы тауардың сату-сатып алу операцияларын эффективті және рационалды іске асырылуына әкеледі.
Тауарлы биржалар бұл — стандартталған материалды-затты тауарларды сатуға, сатып алуға байланысты тауарлы операция бойынша келісімдерге келетін арнайы тәуелсіз мемлекеттік емес ұйымдар. Биржалық саудалаудың негізгі тауарлары — оңай стандартталатын, былай айтқанда биржалық тауарларларға жататын, шикізаттың барлық түрлері (мұнай, металлдар, ағаш және т.б.), ауыл шаруашылық өнімдері, және оңай стандартталатын әрдайым өнеркэсіптің эртүрлі салаларына аралық шикізат болатын тауарлар (қағаз, картон, цемент, құрылыс заттары, мұнай өнімдері) жатады.
Биржалық тауарлар бірнеше топқа бөлінеді:
1. Өнеркәсіптік шикізат:
а) Түсті және бағалы металдар.
э) Жанармай тауарлары — мұнай өнімдері, т.б.
2. Ауыл шаруашылық өнімдері және оның өңделген өнімдері:
а) Астық өнімдері.
э) Май дақылдары — мақта, күнбағыс дәндері, соя, т.б.
б) Мал өнімдері мен ет.
в) Текстиль өнімдері — жүн, мақта, жібек.
г) Тағамдар — қант, шай, кофе, картоп, т.б. ғ) Ағаш өнімдері.
д) Каучук.
.
Тағы рефераттарbigox.kz
Халықаралық қор биржалары реферат - Экономика - Рефераттар
User User Жоспар Кіріспе 2 1. Халықаралық қор биржасының ұғымы 2 1. Қазақстан Республикасындағы биржалық қызмет 5 2. Халықаралық қор биржасының қатысушыларымен және олардың міндеттері.....................................................................................................................................10 3. Биржаның басқару органдары 12 5.Биржалық дағдарыстар 13 Қорытынды 14 Қолданылған әдебиеттер 15
Жұмыс түрі: РефератПәні: ЭкономикаЖұмыс көлемі: - бет
-----------------------------------------------------------------------------------https://www.topreferat.com/РЕФЕРАТТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ
User User Жоспар Кіріспе 2 1. Халықаралық қор биржасының ұғымы 2 1. Қазақстан Республикасындағы биржалық қызмет 5 2. Халықаралық қор биржасының қатысушыларымен жәнеміндеттері.....................................................................................................................................10 3. Биржаның басқару органдары 12 5.Биржалық дағдарыстар 13 Қорытынды 14 Қолданылған әдебиеттер 15 Кіріспе Бағалы қағаздардың екінші реттегі рыногының қайнағанНью-Йорк қор биржасы туралы естімеген адам1. Халықаралық қор биржасының ұғымы Бағалы қағаздардың екінші реттегі нарығының қайнаған- құнды қағаздарды сатып алушы мен- құнды қағаздар курсын тіркейді; - акция түрлерімен- бағалы қағаздарды тікелей белгілейді. Капиталдың бір саладан (кәсіпорыннан) басқамеханизмін зерттейді. Бүкіл елдің және жекелеген салаларының іскерлікекіншісінде мемлекеттік меншігі, оның жұмысы жарғыҚор биржасы дегеніміз - бағалы қағаздарНарықты экономиясының маңызды элементі бола тұра,Бұнда, Бұл формуланың экономикалық мағынасы мынада: егерМысалы, акцияның ең төменгі (номинальды) бағасыБағалы қағаздар курсы қозғалысының ең белгілі20 теміржол компаниялары және барлық 65Қазіргі кезде 60—тан астам елде 200-ге1-кесте. Дүние жүзіндегі ірі қор биржалары Биржалар Млн. доллар Нью-Иорк 1923,2 Токио 392,3 Орталық-Батыстық (АҚШ) 79,1 Лондон 76,4 Осако 61,8 Тынық мұхит 36,8 Торонто 31,7 Америка 26,7 Амстердам 20,0 Париж 19,8 Филадельфия 17,9 Бостон 14,4 Стокгольм 30,8 Монреаль 7,5 Жалпылама тілде айтар болсақ биржаны үлкенОсы қор биржасында істейтін кейбір компаниялар' Алехин Б. И. Рынок ценныхсатылып жатады, бірақ бұл сирек әрі2. Қазақстан Республикасындағы биржалық қызмет Биржалық қозғалыстың даму тарихы 100 жылданқозғалысқа көлеңке түсіреді. Қазақстанның биржа одағыБағалы қағаздармен сауданы қор биржасынан тысҚазақстанда "Бағалы қағаздар айналымы және биржасыАкционерлік қоғам - өздерінің ресурстарын орталықтарынжүзеге асырылады. Басқарудың жоғарғы — органыҚор биржасы бағалы қағаздардың екінші реттіКлассикалық қор биржасы белгілері: - тіркелген сауда орны бар орталықтандырылған- бұл нарықта белгілі талаптарға жауаптаңдау процедурасы мөлшерлері, бағалы қағаздар жалпылығы, сұраным жалпылығы) - биржа мүшелері ретінде ең жақсыболуы - сауданың уақытша регламентінің бағалы қағаздарыпроцедуралары болуы - мәліметтерді тіркеу орталығы жэне олар- ресми котировкаларды бекіту - биржа мүшелерін қадағалау Қор биржасы жабық АҚ нысанында құрыладыҚор биржалары ҚР заңдылықтарына сәйкес тіркеледіҚор биржасының мүшелері негізгі міндеттері бағалыБрокерлер — мәміле жасаудағы делдалдар —Дилерлер — өз аттарынан және өзҚор биржасының қаржылық қызметі есебінен жүзеге- оның мүшелігіне кіруге құқық беретін- биржа мүлкін пайдаланғаны үшін қаражаттар, - ақпараттық, кеңес беру және т.б.Биржа табыстары оның қызметтерін жүзеге асырумен,Қор биржасы Ұлттық комиссияның1 келісімімен бағалыҚор биржасының негізгі қызметтері: 1) бағалы қағаздардың нарыққа дейінгі тұрақтылықтарынэкспертизасы, 2) бағалы қағаздармен әрекеттер концентрациясы, сұранымсалыстыру арқылы нарықтық бағаларын анықтау (котировка), 3) бағалы қағаздармен мәмілелер, эмитенттер бойынша4) капиталды тиімді салаларға орналастыру жолыменконъюнктураны реттеу, ол экономиканың тұрақтылығы ментеңдігін қамтамасыз етеді. Қор биржасы - бағалы қағаздарын бірқалыптыҚазақстандағы құнды қағаздар рыногы бес жылғаОсы процесті мемлекеттік қолдаумен бірге, белғіліБағалы қағаздар нарығын мемлекеттік реттеу тәсілдеріменҚазіргі кезде Қазақстан Республикасының құнды кағаздар1 Қазіргі кезде бұл комиссия ҰлттықАзия қор биржасы (ОАҚБ) жұмыс істейді.Қазақстан Банкаралық Валюта - қор биржасын1) мемлекеттік құнды жеткілікті жасалмауы; 2) Банктердің қайталама болуына әкеліп соқтыратын МҚВ-ның жоғары табысҚұнды қағаздар бойынша негізгі операциялар көлеміӨткен кезең ішінде құнды қағаздар рыногыныңАл Қазақстан Республикасының Үкіметі Қор биржасы- сауда өткізу мерзімдері ұзартылды; - лоттарды ұлғайтуға мүмкіндік жасалды; келісім шарттарды - комиссиялық алымдардың мөлшері бекітілді - құнды қағаздар листингі туралы ережелерОАҚБ жақын және алыс шетелдердің қорБиржада барлық қазіргі заманғы және халықаралықҚор рыногын бұдан гөрі терең жәнеҚазіргі кезде ОАҚБ-да операциялар жасауға 35Алайда брокерлік кеңселер мен қор биржаларына3. Қор биржасының міндеттері Қор биржасының міндеттері: 1. Құнды қағаздар орталықтандыру. Биржаның қатысушылары сауданың жүйесін және биржадағыБиржа тек қана биржадағы сауданы жүргізе2. Бірқалыпты биржалық бағаны қалыптастыру. Қатысушыларсауда шарттарымен келісу үшін және онықұнды қағаздардың тиімді бағасын қалыптастыру үшін10 Биржа сонымен қатар биржалық саудасы процесіндеКөрсетілген міндеттерді жүзеге асыру үшін биржа3. Уақытша бос ақша қаражаттарының аккумуляциясықұқығын беру. Биржа құнды қағаз сатып алушыларын тарта4. Биржа саудасының ашық болуын жәнеБиржа орталықтанған биржалық ақпараттың таралуына жауапСонымен қатар ол айналымдағы құнды қағаздардыңүкіметтің кез келғен шешімдерін алуға және5. Арбитражбен қамтамасыз ету Арбитраж - бұл дауларды кедергісіз шешу6. Биржа заңында бекітілген келісім шарттардыңету. Бүл міндеттерді орындау ондағы айналымдағы құндыБиржа айналымына листингтен өткен, талаптарға сай7. Биржа саудасынастандарттарын реттеу. Бұл міндеттерді орындау үшін арнайы келісімшарт4. Қор биржасының қатысушылары Қор биржасы жабық биржа болып табылады.11 Биржаға жаңа мүшелерді қабылдау биржа жарғысыңдаҚор биржалары үшін оның барлық мүшелеріАл шетелдік қор биржаларының тәжірибелерінде биржа1. Бірінші категорияға дилер, не брокердилер де бола алатын биржа мүшелері2. Дилераралық брокерлер. Оларға нарықта бір-біріменқарым-қатынас жүргізгісі келетін нарықтың қатысушыларына делдалдықкөрсететін фирмалар жатады. 3. Ақша брокерлері. Олардың негізгіБиржа мүшелеріне қойылатын талап, биржаның өзінен1. Биржа жарғысын және басқа да2. Нормативті қүжаттарда және жарғылық қордатәсілдерге салымдарға, жарналарға қосымшалар енгізіп отыру. 3. Биржа мүшелері биржаның іскерлік қызметтерінекерек. 5. Биржаның басқару органдары Биржаны басқару органдары қоғамдык және стационарлықҚоғамдық қүрылым келесі схема түрінде берілуі- биржа және биржалық саудының жалпы- биржаның мақсаттары анықтайды; - биржа ішілік нормативті құжаттарға өзгертулер- сайлау органдарын қалыптастырады; - шығын мен пайда шотын, жылдықжэне пайданы бөледі; - биржанын жаңа мүшелерін қабылдайды; - комитеттің құрылымына кететін шығындар сметасын- биржа қабылдайды. Биржалық кеңестің басқаруы: - басқару ессптерін тыңдау және бағалау; - биржадағы сауда есебіне өзгертулер енгізу; - биржа мүшелерінің жалпы жиналысының шешімдерін12 - ақшалай және комиссиондық алымның, төлемнің,қалыптастыру; - биржа мүшелеріншешімдерді дайындау; - биржалық саудаға жетекшілік жүргізу; - биржа мүшелерін басқару және т.б. Ревизиялық комиссия Ревизиялық комиссияны биржалық кеңеспен бір уақытта- биржа мүшелерінің жалпы жиналысының тапсырысы- өз ынтасымен. Тексеру 1 жылда бір реттен кемБиржалық дағдарыстар Биржалық дағдарыстар дегеніміз «жалған» капиталдың шектенБиржалық дағдарыстың кезінде кейбір компаниялардың акцияларыБірақ қоғам үшін биржалық дағдарыс -13 Қорытынды Қорыта келе мынаны анық байқаймыз: биржаАл қор биржалары - бұл бағалыВалюталық биржада валюталардың ірі партиялар саудасыҚор биржаларында рыноктық баға белгіленеді, яғни14 Қолданылған әдебиеттер 1. Нұғметжанова А.М., Зоринова А.Н., Оразғалиевапрактикум (сынама басылым), Астана 2003. 2. Жүнісов Б. Мәмбетов Ө. Нарықтық3. Ілиясов Қ.Қ. Қаржы. Алматы, 2003 4. Сеилова З.С. Құнды қағаздар нарығы,5. Әубәкіров Я. және т.б. Экономикалық15
27 маусым 2018ж.2008-2018 topreferat.com - Қазақша рефераттар, курстық, дипломдық жұмыстар
www.topreferat.com
биржа | Орысша-қазақша сөздік
жен. эк. биржа (ақша-сауда әрекетін жүргізетін мекеме) биржа вторичных ресурсов → эк. қайталама ресурстар биржасы (қайталама ресурстарды сатып алу-сату мәмілесін ұйымдастыратын тауар биржасы) биржа закрытого типа → эк. жабық тұрпатты биржа (барлық операциялар биржаға қатысушылар құратын делдалдар кеңсесі арқылы ғана жүргізілетін биржа) биржа идей и технологий → эк. идеялар мен технологиялар биржасы биржа компенсационного обмена → эк. өтемдік айырбас биржасы биржа лесоматериалов → эк. орман материалдары биржасы биржа металла → эк. металл биржасы биржа наличного товара → эк. қолда бар тауар биржасы биржа недвижимости → эк. жылжымайтын мүлік биржасы биржа открытого типа → эк. ашық тұрпатты биржа (өндірушілер мен тұтынушылар тікелей байланыс жасайтын биржа) биржа реального товара → эк. нақты тауар биржасы биржа труда → эк. еңбек биржасы (жұмыс берушілер мен жалдамалы жұмыс күшінің арасында делдалдық етуші мемлекеттік құрылым) биржа ценных бумаг → эк. бағалы қағаздар биржасы биржа товаров и ценных бумаг → эк. тауарлар мен бағалы қағаздар биржасы (бағалы қағаздар, опциондар, фьючерстік шарттар сауда-саттыққа шығарылатын ұйымдастырылған ұлттық биржалар) валютная биржа → эк. валюта биржасы (шетел валютасы нарықтық баға бойынша тұрақты түрде және реттелген негізде сатып алынатын-сатылатын биржа) государственная биржа → эк. мемлекеттік биржа зерновая биржа → эк. астық биржасы зрелая биржа → эк. кемел биржа (өзін-өзі өтейтін, бірақ инвестиция салмайтын ұйым) играть на бирже → эк. биржада ақша-сауда әрекетін жүргізу компьютерная биржа → эк. компьютерлік биржа (сауда-саттықты арнаулы биржа ғимаратын салмай, компьютерлік желі арқылы жүргізетін биржа) межбанковская биржа → эк. банкаралық биржа международная биржа → эк. халықаралық биржа (әлемдік тиісті тауар қажеттерін өтеуге қызмет көрсететін нарық) национальная биржа → эк. ұлттық биржа (негізінен ішкі нарықтың қажеттерін өтеуге қызмет көрсететін биржа) неофициальная биржа → эк. бейресми биржа нефтяная биржа → эк. мұнай биржасы опционная биржа → эк. опциондық биржа (алуан түрлі опциондармен сауда жасауға маманданған биржа) организованная биржа → эк. ұйымдастырылған биржа публичная биржа → эк. жария биржа; көпшілік биржасы (биржа саудасына қатысуға тілек білдірушілердің бәріне есігі ашық биржа) публично-правовая биржа → эк. көпшілік-құқықтық биржа (биржадағы мәмілені биржа мүшелері ғана емес, сонымен бірге биржаға мүше емес кәсіпкер де біржолғы билетпен жасаса алатын биржа) срочная биржа → эк. мерзімдік биржа состоять на бирже труда → эк. еңбек биржасында есепке тұру товарная биржа → эк. тауар биржасы (жаппай өндірілетін тауарлармен көтерме сауда нарығы) товарно-сырьевая биржа → эк. тауар-шикізат биржасы универсальная биржа → эк. әмбебап биржа (көпшілік қолды тауарлармен қатар валютамен де, бағалы қағаздармен де, тасымалдау шарттарымен де операциялар жүзеге асырылатын биржа) фондовая биржа → эк. қор биржасы (бағалы қағаздар бойынша мәміле жасалатын биржа) фрахтовая биржа → эк. кеме жалдау биржасы; фрахтылық биржа (тұрақты жұмыс істейтін кеме жалдау биржасы) фьючерсная биржа → эк. фьючерстік биржа (сауда фьючерстік келісімшарттармен - түрлі тауарларды болашақта жеткізіп беруге жасалған келісімшарттармен жүргізілетін тауар биржасы) хлебная биржа → эк. астық биржасы хлопковая биржа → эк. мақта биржасы частная биржа → эк. жеке меншік биржа; жекеше биржа (акционерлік компания не жабық корпорация түріндегі биржа, мұнда мәміле тек биржаға мүшелер арасында ғана жасалады) черная биржа → эк. астыртын биржа электронная биржа → эк. электрондық биржа (мәміле электрондық құралдар арқылы жасалатын биржа)
Негізгі сөздік мақала:Қате таптыңыз ба? Оны тінтуірмен белгілеңіз!
Сөз табылмады.
Сөз/тіркес қоса аласыз сөздікке.sozdik.kz
Валюта
Валюталық операцияларды жүргізуге құқығы бар б/р өкілетті деп аталады. Валюталық нарықты барлық ролін анықтайтын негізгі факторлар банктің үлкендігі, репутациясы, филмал мен бөлімдердің шетелдік бөлімшесінің даму деңгейі, жүргізілетін халықаралық төмендердің көлемі болып табылады.Сонымен қатар мерзімді кіргізілетін валюталық шектеулердің, банк және оның валюталық саясаты орналасқан орынның телефонды және телексті байланысының жағдайы үлкен роль атұқарады. Ұлттық Банктің мәнді қатысуынсыз валюталық нарықта сұраныс пен ұсыныстың негізінде ұлттық валюта бағамының тұрақтануын көздейтін теңгенің айырбас курсының бос режиміне өтуі 2000жылдың сәуірінде Ұлттық Банкпен жүзеге асырылған. Бұл жағдайда валюталық реттеудің мәні көтерімді.Оның негізгі міндеттемелері : ҚР территориясында валюталық операция субъектінің құқығы мен міндеттемелерін , валюталық бұзұдың жауапкершілігін анықтайтын нормативті құқықтық актілерін дамыту; Валюталық заңды сақтауды бақылау(валюталық бақылау) Валюталық нарықтық жағдайын, істелген валюталық операциялардың көлемі мен структурасы Валюталық реттеу есебін шешу үшін ҚР ҰБ келесі әдістерді пайдаланады: Валюталық операциялардың субъектілері мен объектілердің, валюталық операциялардың субъектілердің құқықтарының және міндеттерінің , валюталық құндылығымен пайдалану ережелерінің орнатылуының анықтауын көздейтін валюталық операцияларды жүргізу тәртібін орнату; Субъектілердің, объектілердің, көлемнің және тағы басқаға байланысты анықталған валюталық операцияларды жүргізуге шектер орнату; Шетел валютасын пайдаланумен байланысты лицензиялау ісі; Валюталық операцияларды тіркеу; Валюталық операциялар түрлі есеп анализі және жинағы; Валюталық заңның сақталуын бақылау, сонымен қатар экспортты-импортты мемлекеттің паспортизация процедураларын орнату жолымен және тексеру жүргізу(инспекция), Валюталық реттеу сұрақтары бойынша халықаралық келісім (көбінесе, 1992жылдың ортасынан Қазақстан халықаралық валюталық фондының(ҚВФ) ұлғасы болады, ал 1996 жылдың 16 шілдесінде ҚВФ –ң статьялар келісімінің VIIIстатьясына қосылды).Валюталық реттеу жүйесінің негізі валюталық бақылау болып табылады. Валюталық бақылау мақсаты-ҚР резиденттері мен резиденттер емес тұлғылар арқасында валюталық операцияларды жүзеге асыру мен заңды сақтауды қамтамасыз ету. Валюталық бақылаудың негізгі бағыттары : Жүргізілетін валюталық операциялардың заңға сәйкестілігін анықтау және оларды жүзеге асыру үшін қажетті лицензиялар мен күәліктер; Шетел валютадағы төлемдерді және олардың келісім –шарт міндеттеріне сәйкес келетіндігін тексеру; Валюталық операция бойынша есеп беру мен есептің толықтығын тексеру.15.2 Валюталық шоттарды ашу тәртібі; Шетел кәсіпкерлермен төлемді жүргізу үшін валюталық шот ашу қажет.Егер заңдытұлғада берілген банкте теңгелік счеты болмаса, ол үшін келесі құжаттар ұсынылады: Нотариуспен бекіттілген өкілетті құжаттардың көшірмелері; Валюталық счеттыашу үшін заңды тұлғылардың өтініші; өкілетті тұлғылардың қолдарының және мөрлердің үлгілері; салық төлеуші ретінде тіркелуі туралы анықтама; ҚР өкілетті органдарында тіркелу туралы күәлік.Банк төлем жүргізілетін келісім шарттарының , келісімдердің көшірмелері бар заңды іс ашылады.Кәсіпкерлік өнеркәсіппен айналысатын жеке тұлғалар банкте шот ашу үшін мына құжаттарды ұсынуы тиіс: Шот ашу туралы өтініш Жеке күәлік көшірмесі Салық есебінде клиенттің тіркеуде тұрғанын күәләндыратынсалық қызметі органынан берілген құжат Мемлекеттік тіркеуден өткен фактті куалғыдыратын өкілетті органнан берілген құжат немесе бұған теңестірілген құжат көшірмелері(лицензия,патент)Шотқа түскен валюталық қаржылар заңды болу қажет: экспортты,валюталық табыс; жарғ. Капиталға жарналар, сыйлықтар;қаржылық көмек ; несие зайымдар, өкілеттің банк арқылы ішкі валюталық нарықта теңгеде сатып алынған валюта.Заңды тұлғалар несиені ---- резидент емес тұлғылармен төлем жүргізуге және алынған банк несие бойынша міндеттмелерді, жүргізу үшін ғана беріледі.Клиенттің валютаны сатып алуы (және кросс операциларяға) валюталық қаржыларды сатып алу туралы өтініш арқылы жүзеге асырады, ал сату – валюталық қаражаттарды сату, туралы өтініш –тапсырыс негізінде жүргізіледі.Валюталық шоттан-импортты тауар бойынша контрактінің төлемін жүзеге асырған кезінде клиент банкке сәйкесстендірілген келісімдіұсыну міндетті.Ұсынылған құжат негізінде валюталық шоты ашқан кезде 9 санды номер беріледі: 000.000.000., мұнда 1-валюта коды 2- шоттың баланстық номері; 3-клиенттің жеке номері; Жоғары айтылғандай , шетел валютамен оларды жүргізу үшін банк лицензия алу керек.Лицензиялау заңға сәйкес ҚР ҰБ-мен жүргізіледі, Бүгінгі таңға нақты шетел валютада көтерме сауда мен, көрсетілетін қызметпен мемлекет заңында тіркелген шетел б/рі мен қаржы институттардың о/с құқықтары , және ҚР валютада шоттары бар, сонымен қатар резидент емес тұлғылардың пайдасына резиденттік валюталық құндылықтың өтуін көздейтін коп/ң қозғалысымен байланысты операциялары бар шетел банкілерінде және қаржылық институттарда резиденттердің шоттарды ашуымен іс жұмыстар лицензияланады.4Кейбір шетел валютадағы операциялар ҰБ тіркеуге жатады, мыс,резидентемес тұлғадан резидент пайдасына 100.000 АҚШ долларынан асатын қаржының өтуін көздейтін капиталдық қозғалысымен байланысты.ҰБ –мен келесі валюталық операцияларды жүргізуге тіркеу тәртібі орнатылды: 180 күннен артық мерзімге берілетін несиелер 180 күннен артық мерзімге резидент емес тұлғылардың резиденттің экспортты мәліметтерді несиелеумен байланысты төлемдерді жүзеге асыру 180 күннен артық мерзімге импортты мәлімет бойынша резидент емес тұлғылардың резидентті несиелеумен байланысты төлемдерді жүзеге асыру ҚР –да резидент еместердің инвесторы; Жылжымайтын мүлікке меншікті және басқа да құқықтардың төлеміне аударымдар Экспортты мәлім кезеңдегі мерзімді 180 күннен асатын уақытта резиденттің резидент емес тұлғыларды несиелеумен байланысты төлемдерді жүзеге асыру.ҚР Қаржы Министрлігімен және статистиканың мемлекет өкілетті органдармен келісім бойынша ҚР ҰБ –мен валюталық операциялар бойынша есептің және есеп берудің формалары мен тәртібін орнатады және оны Қазақстандағы барлық заңды және жеке тұлғалар орындау қажетВалюталық операцияларды жүргізу кезінде болар тәуекелге ұшырау мүмкін , 1-ден ,басқа валютада төленбегн, жабылмаған мәлімдердің болу мүмкіндігімен байланысты- ұзақ және қысқа позициялардың.Валюталық позиция – бұл банктің валютадағы міндеттерінің және сәйкестілігі. Егер белгілі бір валютада бұлар тең болса, валюталық позиция жабық деп, ал сәйкес болмаған жағдайда – ашық деп саналады.Жабық валюталық позиция кезінде банк шетелдік валютаны сатып алуға келісім –шартқа отырады және пайда көре отырып, тез арада оны басқа мәлімдермен жабады.ҰБ жабық валюталық позицияға шек орнатпайды.Ашық валюталық позиция банктің шығын тәуекелімен байланысты, өйткені валюта бағалы оған тиімсіз бағытқа өзгеруі мүмкін.Сондықтан ҰБ оған шек бекітеді және бөлек арнайы есеп беруді орнатады.Ашық Ашық валюталық позиция қысқа болуы мүмкін, егер сатылған валюта бойынша міндеттемелер оған деген талаптан артық болса,ол ұзақ болады,егер сатып алынған валюта бойынша талап міндеттемеден артық болса.Тұрақты валюта бойынша ашық валюталық позицияның (ұзақ және қысқа)шегі банктің меншікті капиталынан 30% құрау керек, жұмсақ валюта бойынша ұзақ валюталық позиция -5%,ал валюталық нетто –позиция меншікті кооперативтің 50% құрлуы қажет. Банктің валюталық операциясының классификациясы жалпы банктің критериялары бойынша (пассивті,активті операциялар ,т.б.), сол сияқты валюталықоперациялсрға қатысты басқа да сипаты бойынша жүзеге асырылады.Валюталық операциялар былай бөлінеді : ҚР территорияда атқарылатын Валюталық құндардың Қазақстанның шекарасын өтуімен байланысты Республикадан тыс банктің атқаратын операциялары.
2.3Валюталық операциялардың түрлері мен оның есебі.Екінші дүние дүние жүзілік соғыстан кейін валюталық операциялардың көптеген түрлері кең дамыған.50-шы жылдың соңынан өндік дамыған мемлекеттерде тез жеткізілетін валюталық мәлімелер және жылдам мәлімелер банкы,сонымен қатар соңғысы валюталық қадағалаудың объектісі болып табылады.70-шы жылдан биржа қатарында фьючерлі және опционды валюталық мәлімелер дамиды- спекулятивті мәлімнің жаңа түрі және валюталық тәуекелден хеджиралдау . Нақты валюталық операцияларды көптеген тез жеткізілуімен (спот) валюталық операциялар көп тараған және барлық төленген мәлімнің 90% көлемін құрайды.Оның мәні мәлімнің құрылған кезіндегі бекіткен бағам бойынша құрған мерзімнің 2-ші күнінде банк –контрагенттігімен валютаны жеткізу міндеттері бойынша валютаны сату-сатып алуында құрылады.«Свифт» байланыс электронды қ
Скачать работу Скачать работуsachok.kz
